Als de kliniek in de psychopathologie het mogelijk maakt feiten vast te stellen, tracht de theorie een rationele verklaring te geven. Deze verklaring, op het gebied van de psychopathologie en de psychoanalyse, wordt samengevat in een model dat algemeen wordt aangeduid als psyche. Een model voorstellen komt neer op een instrumentalistische benadering, die breekt met subjectivistische of metalistische psychologische opvattingen.

Deze opvatting van het psychisme staat haaks op de psychologieën van het verstand of de geest, die van gedachten en de verschillende voorstellingen een substantieel bestaan veronderstellen, zodat zij een deugd van waarheid zouden hebben en zelf hun verklaring zouden zijn.

We bevinden ons in een heel ander paradigma. Hier is de geest puur gebaseerd op feiten en moet de verklaring worden gebouwd op een theoretisch niveau, een theorie die neerkomt op een onwaarschijnlijk model, dat van de psyche.

Theoretisch model

Komt dit theoretische model, deze structuur overeen met iets in de mens? Er zijn twee mogelijke antwoorden op deze vraag. Ofwel geven we er niet om, en nemen we dus een epistemologische houding aan die we "instrumentalist" noemen. Ofwel nemen we aan dat er iets in zit, en nemen we een zogenaamde "realistische" houding aan. Het is niet gemakkelijk om tussen beide antwoorden te kiezen, en we zullen zien waarom:

• Het eerste instrumentalistische antwoord is epistemologisch volkomen aanvaardbaar en adequaat. Het model van het psychisme verklaart op de een of andere manier de klinische feiten en niets dwingt het tot een werkelijk bestaan. Dit antwoord is echter onbevredigend. Het laat de vraag open wat de gedragingen en symptomen voortbrengt, en het is moeilijk vol te houden dat "niets" verifieerbare feiten kan voortbrengen.

• Wat het tweede realistische antwoord betreft, dat vereist de definitie van de aard, van de entiteit die verondersteld wordt te bestaan.

Freud

Freud is met zijn "metapsychologie" de eerste die een model van het psychisme heeft gegeven. Maar hij is altijd vaag gebleven over de aard van de psyche en dat is niet zonder reden. A posteriori kunnen we zeggen dat het obstakel voortkomt uit het feit dat het psychisme niet homogeen is.

Het is een gemengde entiteit waarbinnen biologische, cognitief-representatieve en sociaal-culturele aspecten nauw met elkaar verbonden zijn, zodat er geen eenduidige ontologische status aan kan worden gegeven.

Een definitie van de psyche

De psyche is allereerst een theoretische entiteit, een model dat is opgebouwd uit de emotionele en relationele gedragingen van menselijke individuen om deze te verklaren. Onder model verstaan wij een afgeleid en vereenvoudigd systeem dat verklaringen en voorspellingen mogelijk maakt.

In de psychopathologie stelt de kliniek de feiten vast en probeert de theorie een rationele verklaring te geven. Deze verklaring wordt in de psychopathologie samengevat in een model van de psyche dat vaak psychische structuur wordt genoemd, omdat dit model een gestructureerd geheel vormt.

Bovendien voegt de psyche zich via cognitief-representatieve componenten bij sociale en culturele invloeden. Het is binnen de psyche dat de pulserende energie van biologische oorsprong wordt omgezet in een proces dat een deel van het menselijk denken en gedrag voortbrengt.

Na deze inleiding kunnen we de psyche als volgt definiëren:

• Er is een complexe entiteit die in elk menselijk individu identificeerbaar is en die de door de kliniek beschreven gedragingen, karaktertrekken, soorten relaties, gevoelens, symptomen, enz. voortbrengt.
• Deze entiteit ontwikkelt zich gedurende het leven van het individu en krijgt inhoud die afhangt van relationele, educatieve, sociale, biologische en neurofysiologische factoren.
• Het is mogelijk uit de klinische feiten een rationeel en coherent theoretisch model van deze entiteit op te bouwen. Dit model heeft in de eerste plaats een operationele waarde, namelijk het verklaren van de kliniek door het integreren van de verschillende invloeden die op het menselijk individu inwerken.
• Het geheel omvat neurobiologische en cognitief-representatieve aspecten die niet altijd te scheiden zijn. Het integreert relationele, culturele en sociale invloeden en ten slotte individuele biologische factoren.
• Hieruit blijkt dat de term "psychische werkelijkheid" ontoereikend is. De empirische werkelijkheid is gebaseerd op feiten en de psyche, die een uit de klinische feiten veronderstelde entiteit is, versmelt er niet mee.

Wat is de betekenis van het psychisme?

Als we het hebben over het psychisch functioneren van de mens, moeten we onderscheid maken tussen de elementen waaruit de geest bestaat, de niveaus waarop de geest functioneert en het evolutionaire proces waardoor de geest zich ontwikkelt.

Het organisme wordt gestructureerd door rijpingsprocessen die worden vergemakkelijkt, geremd of verstoord door de relatie met de sociale en fysieke omgeving.

Het psychisme is gebaseerd op de voortdurende relaties tussen het kind en de volwassenen die voor hem/haar zorgen menselijke interacties bestaan uit gedachten, gevoelens en gedrag.

Emoties van de psyche

In de eerste levensmaanden worden interacties voornamelijk gevormd door emoties, sensaties, motorische bewegingen, vocalisaties. Dit niveau van mentaal functioneren wordt primair proces genoemd, impliciete kennis.

Met het rijpen van het zenuwstelsel en het ontstaan van taal krijgt het kind steeds meer toegang tot bewust en rationeel mentaal functioneren. Dit functioneren is rond de leeftijd van 10-12 jaar volledig gerijpt, ook wel "hypothetisch-deductief denken" genoemd.

De ingrediënten van de psyche zijn gedachten, emoties en gedrag, hoewel er twee niveaus van functioneren zijn: het bewuste niveau en het onbewuste niveau. Het evolutionaire proces is dat geheel van rijpingsprocessen van het organisme, in interactie met de omgeving.

Hoe helpt dit onze geest te vormen?

Zodra het kind geboren is, begint het te interageren met de omgeving, met zijn ouders en met automatische bewegingen. Geleidelijk aan zal het, dankzij de interactie met volwassenen, zijn handelingen voor het leven in de wereld beginnen af te ronden.

Ik wil informatie om me in te schrijven voor de cursus Psychoanalyse .

Wat het kind in het begin van zijn leven leert, wordt bepaald door de mensen om hem heen. Het kind gebruikt de eerste ingrediënten die het heeft, emoties en spierbewegingen (gedrag).

De basisemoties zijn: woede, angst, pijn, vreugde, afkeer.

Affectief-emotioneel niveau

Het niveau van functioneren zal voornamelijk het affectief-emotionele niveau zijn, dus het onbewust-niet-verbale niveau. Het kind begrijpt de woorden van volwassenen niet, maar begrijpt hun emotionele ervaringen. Hun lichaam kan begrijpen of andere mensen aangename of onaangename emoties ervaren.

Als hij gevaar voelt, verstijft hij, als hij zich veilig voelt, kan hij zich ontspannen. Het is intuïtief te begrijpen dat angst ons doet samentrekken, veiligheid ons doet ontspannen.

Als het kind kan vertrouwen en zich het grootste deel van de tijd kan ontspannen, dan kan het zijn natuurlijke aanleg ontwikkelen, experimenteren en zo begrijpen wat hij graag doet en wat hij het beste kan. Kortom, hij kan beginnen met het opbouwen van zijn manier van bestaan in de wereld.

Als hij zich daarentegen meestal moet verdedigen omdat hij zich bedreigd voelt, zal hij zijn vaardigheden in dat opzicht moeten activeren en zal er weinig ruimte zijn om te experimenteren.

Slotbeschouwingen over psychisme

Het psychisme heeft een oorsprong die rechtstreeks verband houdt met de sociale en culturele factoren die in het dagelijks leven aanwezig zijn om de geest van een individu te vormen. Dit proces vindt plaats vanaf de eerste levensmaanden en wordt gedurende het hele leven gevestigd.

De psyche, met het onderscheidingsvermogen van het ID, het ego en het SuperEgo, geeft een interpretatie van wat het psychisme werkelijk is, variërend tussen gewoon gedrag en neuroses.

Vond je het artikel over psyche Maak dan kennis met onze cursus Klinische Psychoanalyse, waar u met veel plezier zult ontdekken hoe het onbewuste werkt, hoe emoties werken en nog veel meer! Bekijk het!